اصطلاح یا ضرب المثل “حرف مفت ممنوع”داستانی داره که حواندن آن خالی از لطف نیست!
اولین خط تلگراف در زمان ناصرالدین شاه قاجار و به سال ۱۲۷۴ هجری قمری بین قصر گلستان و باغ لاله زار کشیده شد و سپس ضمن قراردادی که با کمپانی های خارجی منعقد گردید این خطوط به ایالات و ولایات ایران نیز ادامه یافت و بین تهران و شهرهای مهم ایران ارتباطات تلگرافی برقرار گردید.
همزمان با افتتاح تلگرافخانه، مردم ایران بهت زده شدند که چگونه می‌شود با استفاده از خطوط سیمی اخبار و اطلاعات را در زمانی کم از شهری به شهر دیگر فرستاد. در این میان برخی خرافه پرستان که همیشه سر ناسازگاری با پدیده‌های مدرن را داشتند، از وجود ارواح شیطانی در سیم‌های مخابرات خبر دادند و مردم را برحذر کردند که سراغ این خطوط نروند تا از شر این ارواح مصون بمانند. همین مسائل سبب شد تا عده‌ای از سر ترس و ناباوری تلگراف را جدی نگیرند و تلگراف‌خانه‌ها بی‌رونق باقی بماند.
وزیر تلگراف وقت مرحوم علیقلی خان مخبرالدوله جهت تبلیغ مخابرات تلگرافی تدبیری به ذهنش رسید و با اجازه شاه مدتی به مردم اجازه داد که مجانی با دوستان یا طرف خود که در شهرهای اصفهان یا شیراز و تبریز و نقاط دیگر بودند صحبت کنند. چیزی بپرسند و جواب بخواهند تا مردم یقین کنند که تلگراف شیطانی و جادو نیست.
چون مفت و رایگان شد همه هجوم آوردند و بعد از مدتی که دیدند پیام هایشان به مقصد می رسد هجوم بیشتر شد. هرکس هر چه در دل داشت از سلام، تعارف و احوالپرسی و گله، گلایه، شوخی و جدی بر صفحه کاغذ آورده به طرف مخاطب مخابره نمود
چند روزی بدین منوال گذشت و حکومت با جا انداختن فرهنگ تلگراف به خواسته خودش رسید حال مخبرالدوله در پاسخ متصدیان تلگرافخانه ها که از مراجعات متقاضیان و طومارهای سلام و تعارف و احوالپرسی آنان برای مخابره به ستوه آمده بودند، دستور دادند این جمله را بر روی صفحه کاغذی بنویسند و بر بالای در ورودی تلگراف خانه الصاق نمایند:
«به فرموده شاه از امروز حرف مفت زدن ممنوع»
همچنین دستور داده شد که اعلام کنند در قبال گفتن هر کلمه مبلغی پرداخت کنند.
از آن پس هر بار که شخصی برای زدن تلگراف به تلگرافخانه می‌رفت، متصدی تلگراف می‌گفت: «حرف مفت نداریم و به ازای حرف زدن باید پول پرداخت کنید» به این ترتیب عبارت مشهور «حرف مفت نزن» که افراد در میان نزاع و مشاجره‌های لفظی مثل نقل و نبات حواله هم می‌کنند، جا افتاد و بار معنایی منفی پیدا کرد که هرکس حرفش قدر و ارزش ندارد، حرف مفت زده است.از این رو عبارت حرف مفت در بین مردم ایران جلوه‌ی بدی پیدا کرد و در اصل توهین به انسان‌ها تلقی شد.
“اصطلاح یا ضرب المثلحرف مفت زدن” از آن زمان به یادگار مانده است.
بیشتر بخوانید:
