اقامتگاه‌های بوم‌گردی عاملی مهم در رونق اقتصاد روستاها

یک خانه قدیمی با معماری خاص و بومی که حتی انواع غذاها و نانهای محلی روستا را در خود جای داده است می تواند مکانی برای آرامش باشد که امروزه به نام اقامتگاه‌های بوم‌گردی شناخته می‌شوند، خانه هایی که به یقین توسعه آنها در متنوع و پایدار کردن درآمد روستاییان موثر است.

بوم‌گردی نوعی از صنعت گردشگری است که در پاسخ به اشتیاق و علاقه گردشگران به طبیعت گردی و تجربه زندگی در اقامتگاه ها و محیط های بومی، در جوامع بشری بویژه جوامع روستایی رواج یافته است.

بوم گردی با بهره گیری خردمندانه از منابع طبیعی و محیط زیست نقش مهمی در توانمندسازی جوامع محلی دارد، مهم ترین تمایز مراکز اقامتی بوم گردی داشتن سبک سنتی است که گردشگران زیادی را به سمت خود جذب و مالکان این مراکز اصرار به داشتن این سبک زندگی دارند.

هر چند استان زنجان با برخورداری از جاذبه های طبیعی و گردشگری بویژه در مناطق غرب ازجمله استان های پیشرو در رویکرد به بوم گردی محسوب می شود اما تا رسیدن به حد مطلوب فاصله وجود دارد.

وجود طیف متنوع و منحصر بفرد از روستاها با تنوع قومی، فرهنگی، اقلیمی و آیینی افق وسیعی را در بخش بوم گردی این استان پدیدار کرده و از سوی دیگر پذیرش گسترده ای بین مردم استان برای سفر به شهرها و روستاهای درون استانی وجود دارد.

به گفته مسوولان استانی هر چند مشکلات اقتصادی کنونی تا حدود زیادی ایجاد چنین بوم گردی های را با دشواری هایی مواجه کرده است اما برنامه ریزی های مطلوب برای گسترش این نوع مکان ها در دستور کار اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان با همراهی دستگاه های متولی امر قرار گرفته است.

اقامتگاه های بوم گردی ویترینی از تمامی حوزه های مختلف است

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان با بیان اینکه ایجاد اقامتگاه های بوم گردی جزو سیاست های وزارتخانه بوده و مبتنی بر نیاز مخاطبان در نظر گرفته می شود، گفت: آشنایی با فرهنگ، خوراک و معیشت روستاییان برای گردشگران اهمیت زیادی دارد.

داود آبیان افزود: به تازگی هم در جهان بحث بوم گردی مخاطبان زیادی را به خود اختصاص داده و بیش از گذشته اقبال گردشگران را به دنبال داشته است.

وی با بیان اینکه اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان نیز از سال گذشته این سیاست مهم را پیگیری کرده و اتفاقات خوبی در این حوزه رخ داده است، اظهار داشت: برای گسترش چنین اقامتگاه هایی نسبت به اطلاع رسانی های وسیع اقدام شده است.

این مسوول ادامه داد: این برنامه هشت شهرستان استان را در بر می گیرد و برای پیشبرد بهتر کارها نیز نشست هایی با دستگاه های متولی امر به ویژه اعضای شوراهای روستایی تشکیل و این موضوع تبیین شده است.

وی با بیان اینکه مزیت بوم‌گردی ها در این است که با صدور یک مجوز می توان هم بحث اقامتی، پذیرایی، حتی صنایع دستی، گردشگری و دیگر مولفه ها را به گردشگران معرفی کرد، اظهار داشت: اقامتگاه های بوم گردی ویترینی از فرهنگ، اقتصاد و دیگر امور را در بر می گیرد.

آبیان افزود: به عنوان مثال گردشگری که از تهران و البرز به سمت زنجان حرکت می کند و هدف او اقامت در خانه بوم گردی است می تواند به راحتی با زندگی و معیشت روستاییان آشنا شده و با آن زیست کند.

معاون گردشگری استان زنجان ادامه داد: نکته مهم اینکه اقامت مسافران و گردشگران در بوم گردی ها ارزان قیمت تر است و می توان با آرامش مد نظر به دور از هیاهوی زندگی شهری چند روزی را در این مکان ها سپری کرد.

نکته مهم اینکه اقامت مسافران و گردشگران در بوم گردی ها ارزان قیمت تر است و می توان با آرامش مد نظر به دور از هیاهوی زندگی شهری چند روزی را در این مکانها سپری کرد.وی با بیان اینکه پیش از این ۱۴۴ مورد مجوز بوم گردی در این استان صادر شده بود که برخی ها غیر فعال بودند، اضافه کرد: صدر مجوز در حال گسترش بوده و هدف گذاری میراث فرهنگی در روستاهای هدف گردشگری است.

این مسوول ادامه داد: در این راستا به ساکنین روستاهای هدف گردشگری اعلام شد که هر فردی خانه مازاد دارد، البته مبتنی بر معماری سنتی و دیگر شاخص ها مورد توجه قرار داده ایم و بازدهی مناسب را نیز داشته است.

وی اظهار داشت: خوشبختاته در طی ماه های گذشته متقاضیان ایجاد بوم گردی در استان رو به افزایش بوده و در این خصوص تسهیلات خوبی نیز برای احداث آن با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و دستگاه های متولی امر در نظر گرفته شده است و این سیاست پیگیری می شود.

۷۰ واحد بوم گردی در زنجان فعال است

آبیان افزود: این اتفاق و همدلی موجب شده است روستاهای جدیدی در این استان شناسایی شوند که به عنوان مصداق عینی آن می توان به روستای قوزلو در ماهنشان اشاره کرد بطوری که روستای بوم گردی مطرح شده است.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان ادامه داد: در این روستا مشکلات زیرساختی وجود داشت که با همکاری های بین بخشی موجب شد روستای “قوزلو” به عنوان پایلوت در بوم گردی انتخاب شود.

وی با تاکید بر اینکه اقتصاد روستا با این حرکت و پویایی بطور قطع شکوفا خواهد شد اضافه کرد: وقتی ساکنان روستاها به لحاظ اقتصادی نیز از این طرح منتفع شوند، بیش از گذشته راغب خواهند شد.

آبیان افزود: وجود فضای مجازی و نرم افزارهای متعدد می تواند استعداد روستا را در سطح وسیعی منتشر کند که بازاریابی یکی از ضروریات آن محسوب می شود و این وظیفه مهم از طریق این اداره کل به واسطه بروشورهای دیجیتالی در سامانه های مختلف تعریف شده است.

وی اظهار داشت: اقامتگاه های بوم گردی به ویژه در اطراف شهر زنجان از جمله در روستای حسن ابدال نمود عینی تری یافته است به طوری ک در هفته دولت امسال ۲۲ واحد بوم گردی در استان افتتاح شد.

معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان زنجان ادامه داد: طبق برنامه ریزی انجام گرفته طی هفته گردشگری در مهرماه سال جاری نیز شمار دیگری از بوم گردی ها افتتاح خواهد شد.

وی با بیان اینکه برخی روستاییان این نگرانی را دارند که بابت حضور گردشگر، فرهنگ منطقه تحت الشعاع قرار گیرد، اظهار داشت: در این زمینه تدابیر لازم اتخاذ شده است اما باید توجه داشت، هدف گردشگر در این مناطق همزیستی مصالحت امیز و آشنایی با فرهنگ منطقه است.

به گفته آبیان در زمان حاضر ۷۰ بوم گرد در سطح استان فعال است که این تعداد به ۱۴۰ مورد در حال افزایش است.

استاندارد سازی و ضوابط بوم گردی متفاوت شده است

یک کارشناس گردشگری نیز با بیان اینکه ایجاد چنین اقامتگاه هایی در کشور از دهه ۹۰ پیگیری شده است ادامه داد: اهداف شکل گیری این نوع مکان ها ایجاد مقاصد گردشگری و مراکز اقامتی ارزان قیمت و فعال شدن جامعه روستایی در حوزه گردشگری بوده است.

حسین خمسه با تاکید بر اینکه مشارکت روستاییان در امر گردشگری خود دلایلی مختلفی دارد و به نوعی دولت در پی تنوع سازی منابع درآمدی است افزود: این موضوعت موجب شد تا روستاییان به داشته های خود واقف باشد و کمتر به فکر مهاجرت باشند.

وی با بیان اینکه در دولت قبلی چند هدف گذاری مختلف مبنی بر ایجاد ۲ هزار اقامتگاه بوم گردی مجوزدار مد نظر قرار گرفت، اضافه کرد: برای این کار تسهیلات ارزان قیمت پرداخت شد بطوری که در استان زنجان طی سال های ۹۵ تا ۹۷، این میزان ۲ میلیارد تومان بود.

این کارشناس با بیان اینکه در سال های یادشده ۲۰ واحد بوم گردی موفق به دریافت تسهیلات شدند، ادامه داد: بر این اساس شمار واحدهای اقامتگاهی بوم گردی در سطح کشور و این استان رشد پیدا کرد.

وی با بیان اینکه با شیوع بیماری کرونا تعداد زیادی از بوم گردی های این استان نیز تعطیل شدند، اضافه کرد: می توان گفت دومین سال پس از پایان دوران کرونایی است که بصورت جدی در این حوزه وارد عمل شده ایم.

خمسه با بیان اینکه رشد بوم گردی ها قابل مقایسه با سال های گذشته نیست، افزود: در زمان حاضر هزینه ایجاد یک اقامتگاه بوم گردی هشت تا ۱۰ برابر افزایش یافته، این در حالی است که پیش از این می توانستیم با یک میلیارد تومان چنین واحدهایی را ایجاد کنیم.

رشد بوم گردی ها قابل مقایسه با سال های گذشته نیست، در زمان حاضر هزینه ایجاد یک اقامتگاه بوم گردی هشت تا ۱۰ برابر افزایش یافته، در حالی که پیش از این می توانستیم با یک میلیارد تومان چنین واحدهایی را ایجاد کرد.این کارشناس گردشگری ادامه داد: هر چند شرایط کار در حوزه بوم گردی نسبت به گذشته متفاوت تر شده و از طرفی ممکن است ذائقه گردشگران نیز متفاوت شده باشد اما این موضوع با بهره گیری از راهکارهایی مورد توجه قرار گرفته است.

وی اظهار داشت: پس از دوران کرونا بزرگترین بوم گردی این استان در روستای حسن ابدال راه اندازی شد که با کیفیت ترین این مکانها محسوب می شود.

خمسه با بیان اینکه تسهیلات پرداختی در این بخش به طرق مختلف پرداخت می شود، افزود: نکته مهم اینکه اعتبارات این بخش باید در قالب بودجه مورد توجه قرار گیرد و پرداخت آن مبتنی بر دستورالعمل های اعلامی باشد.

وی با بیان اینکه در زمان حاضر مسیر حرکتی در این بخش معطوف به افرادی است که می خواهند با ایجاد چنین مراکزی درآمد پایدار داشته باشند، گفت: از طرفی استاندارد سازی و ضوابط ایجاد چنین مکان هایی متفاوت تر شده است.

این کارشناس گردشگری خاطرنشان کرد: برای کسانی که بصورت حرفه ای تمایل دارد در این حوزه فعالیت داشته باشند، این مسیر مهیا شده است.

وی خاطر نشان کرد: زنجان در سال های ۹۷ و ۹۸ با صدور ۱۱۰ پروانه اقامتگاه های بوم گردی جزو پنج استان اول کشور بود، اما در زمان حاضر شرایط متفاوت تر شده است.

به گفته وی، علاقه مندان برای ایجاد چنین مکان هایی باید با آگاهی بیشتری وارد عمل شوند و در دولت سیزدهم نیز بحث کیفی سازی بوم گردی ها مورد توجه قرار گرفته است.

وی یادآورشد: اقدامات کنونی نتیجه خود را طی سه تا چهار سال آینده نشان خواهد داد و از طرفی گردشگری در سال های ۹۸ و ۹۹ به نقطه صفر رسید که این روند از اواخر سال ۱۴۰۱ و با شیب ملایم از سر گرفته شده است.

زیرساخت های لازم ایجاد شود

مسوول بوم گردی روستای حسن ابدال زنجان نیز با بیان اینکه چهار سال پیش نسبت به احداث این واحد بوم گردی اقدام کردیم، گفت: این واحد آذر سال گذشته راه اندازی شد که در مجموع هشت میلیارد تومان برای آن هزینه شده است.

صنم شریفی افزود: به دلیل علاقه مندی که داشتم با وجود اینکه هیج آشنایی با این کار نداشتم با راهنمایی های لازم از سوی کارشناسان و همکاری خانواده ام توانستم این واحد را راه اندازی کنم.

وی استقبال از این واحد را در فصول بهار و تابستان خوب توصیف کرد و یادآورشد: در فصول دیگر سال استفاده از این مکان ها کمتر است.

شریفی با بیان اینکه فقط ۵۰۰ میلیون تومان برای تجهیزات بوم گردی از صندوق کارآفرین دریافت کردیم، گفت: امیدواریم شاهد بازگشت سرمایه و سوددهی این بوم گردی باشیم.

این کار آفرین خاطرنشان کرد: فراهم شدن زیرساخت ها می تواند به جذب بیشتر گردشگران منتهی شود، در زمان حاضر جاده منتهی به روستای حسن ابدال روشنایی ندارد که برطرف کردن آن امری مهم در رونق گردشگری به شمار می رود.