۵ گام طلایی برای رهایی از کمال گرایی

صبح بخیر _ کمال گرایی صفتی است که در گذشته آن را مثبت و باعث رشد و پیشرفت می‌دانستند، اما امروز می‌دانیم که در واقع طنابی است به دور گردن صاحب خود که او را از زندگی عادی و خوشایند دور می‌کند. شاید بهتر بود به جای کمال گرایی از واژه کامل گرایی استفاده می‌شد تا معنی آن روشن‌تر باشد. کمال گرایی می‌تواند هر فردی را از خوشی‌های کوچک و لذت بردن از دستاوردهایش دور نگه دارد و زندگی را سخت و طاقت‌فرسا کند. اما چطور می‌توانیم این ویژگی را از خود دور کنیم؟

۱- ریشه کمال گرایی را بشناسید.

لازم است بدانید که از چه زمانی و به چه دلیلی به کمال گرایی دچار شده‌اید. شاید شما برای کسب تایید دیگران، کارهای بسیاری کرده‌اید که هیچ کدامشان دیده نشده است، و ذهنتان به این سمت رفته که اگر بهترین بودید، تلاش‌هایتان نتیجه می‌داد، یعنی دیده می‌شد.

وقتی دستاوردهای فردیِ کوچک و در سطح معمولی بودن مزموم است و همه تشویق می‌شوند که بهترین یا نفر اول باشند، خصلت کمالگرایی در فرد پرورش پیدا می‌کند. ذهن یک کمالگرا پر از باید و نباید است، پر از قوانین سفت و سختی که فرد باید به آنها پایبند باشد و کوچکترین خطا و اشتباهی، کل تلاش‌ها را ویران خواهد کرد.

برای اینکه از شر این چهارچوب‌های قفس مانند رهایی پیدا کنید، لازم است برگردید و ببینید دلیل کمالگرا شدنتان چه بوده است. چه نیازی در شما برطرف نشده، که بخاطر آن، اکنون باید بهترین باشید. سعی کنید این نیازهای برآورده نشده‌ را که منجر به کمال گرایی شده است، در خودتان پیدا و آنها رفع کنید.

۲- نگاهتان را نسبت به ارزش‌ها عوض کنید.

هر آدمی نیاز دارد که ارزش‌های خود را بشناسد و بداند برای چه و در چه مسیری تلاش می‌کند. دانستن ارزش‌ها کمک می‌کند که از خود مسیر بیشتر از هدف لذت ببریم. در مسیر ارزش حرکت کردن است که مهم است نه نتیجه. مثلا شما کار می‌کنید تا بتوانید رفاه بیشتری برای خانواده فراهم کنید. پس ارزش اصلی رفاه خانواده است، حتی اگر بهترین نباشید، در راه ارزش‌تان کار کرده‌اید.

۳- قطعیت را کنار بگذارید تا رها شوید.

وقتی کاری را شروع می‌کنید لازم نیست حتماً آن را به پایان برسانید. می‌توانید از خود سوال کنید که اگر این کار به بهترین نحو انجام نشود چه اتفاقی می‌افتد؟ اگر موفق نشوم و اگر شکست بخورم چه اتفاقی می‌افتد؟ واقع بین باشید. ترس خود را کنار بگذارید و با این مسئله کنار بیایید که هیچ قطعیتی در دنیا وجود ندارد و لازم نیست که شما کامل کننده همه چیز باشید.

در نظر گرفتن احتمالات، یکی از کارهایی است که برای رسیدن به حس رهایی می‌توانید انجام دهید. تمام جهان در کنترل شما نیست، پس از رسیدن به کمال آن هم با قطعیت صرف نظر کنید.

۴- سیاه و سفید نبینید.

سیاه و سفید دیدن یا صفر و صد دیدن همه چیز می‌تواند به کمال‌گرایی دامن بزند. همانطور که گفتیم لازم نیست که همه چیز کامل و ۱۰۰ باشد. تلاش کنیم وسط یک طیف را ببینیم و برای میانه بودن هم اهمیت قائل شویم، قدم بیستم به هر حال بیست قدم از صفر جلوتر است و نباید همپای صفر ارزش داشته باشد. پس سعی کنید از بودن در میانه طیف خوشحال باشید.

پیشرفت‌های کوچک را ببینید. با دیدن پیشرفت‌های کوچک می‌توانیم خودمان را به جلو ببریم. بسیاری از افرادی که دچار کمالگرایی هستند نمی‌توانند قدم‌های کوچک را ببینند و به دنبال آخرین قدم و به اصطلاح پایان یک مسیر هستند مانند مسابقه‌ای که قرار است به اتمام برسانند و اول شوند در صورتی که زندگی یک مسابقه نیست. ما با دیگران مسابقه‌ای نداریم بلکه خودمان را در جایگاه خودمان می‌سنجیم.

با دیدن پیشرفت‌های کوچک احساس امیدواری در ما زنده می‌ماند و می‌توانیم به قدم برداشتن ادامه دهیم و امیدوار باشیم. نیازی نیست که حتماً در تمام شرایط بازی را به اتمام برسانیم، در هر مسیری چیزی که ارزشمند است این است که بر تجربه‌مان از زندگی اضافه می‌شود و بیشتر یاد می‌گیریم.

بسیاری از افراد کمال گرا به خاطر حس شکست حاضر نیستند که کاری را شروع کنند چرا که احتمال شکست باعث ترس شدید آنها می‌شود و در نتیجه به محض خوردن به اولین مانع کاری را که شروع کرده بودند متوقف می‌کنند، چون دیگر نمی‌توانند حس بهترین بودن را تجربه کنند.

باید بدانید که شکست یک امر کاملاً طبیعی در هر مسیری است و نباید از آن بترسیم یا فرار کنیم. هیچ شکستی قرار نیست ما را متوقف کند بلکه صرفاً می‌تواند مسیرهای ما را تغییر دهد. لازم است از هر شکستی چیزی یاد بگیریم. بسیاری از تلاش‌ها به شکست منجر می‌شود با وجود این ما ادامه می‌دهیم و سعی می‌کنیم تا جایی که ممکن است برای رسیدن به چیزهایی که برایمان ارزشمند است تلاش کنیم. ماندن در مسیر ترس از شکست را کم می‌کند.

۵- با خودتان مهربان باشید.

افراد کمال‌گرا بیش از هر کس دیگری، به خودشان سخت می‌گیرند. آنها نمی‌توانند با خودشان مهربان باشند و پیشرفت های کوچک خود را ببینند و خود را تشویق کنند. این یک واقعیت است که ما هرگز در زندگی به کمال نخواهیم رسید و تنها می‌توانیم در راه کمال قدم برداریم و سعی کنیم که به کمال خود نزدیک شویم اما نمی‌دانیم که آیا در نهایت نقطه‌ای که به آن رسیده ایم بالاترین حد کمال بوده است یا نه.

پس کسی که کمالگراست هرگز از خود راضی نخواهد شد و هرگز نسبت به خود مهری نخواهد ورزید. با خودتان مهربان باشید. همانطور که اگر کودکتان پیشرفتی کند او را تشویق می‌کنید و دلتان می‌خواهد هر قدم او دیده شود و به او پاداش داده شود نسبت به خود و نسبت به دیگران سخاوتمند باشید و قدم‌های کوچک را ببینید.

کمال‌گرایی صفتی است که می‌تواند به مرور فرد را خسته و فرسوده و ناامید کند. اگر نمی‌توانید با راه حل‌های ساده از میزان کمال گرایی خود بکاهید لازم است که با یک روان‌درمانگر یا روانشناس مشورت کنید. کمالگرایی یک ویژگی فلج کننده است و در ابعاد مختلف زندگی خود را نشان می‌دهد. چه در مورد مسائل کاری، چه روابط عاطفی و چه زندگی اجتماعی. نباید که آن را نادیده بگیرید یا از آن به عنوان توجیهی برای متوقف شدن استفاده کنید. اگر شما هم راهی برای خلاصی یافتن از کمال گرایی و رهایی می‌دانید آن را در این مطلب از مجله سبک زندگی اکالا با ما به اشتراک بگذارید.

بیشتر بخوانید:

نشانه‌های آشکار بی‌هدفی