مهارت زندگی چیست

صبح بخیر _این روز‌ها بیشتر از همه وقت با اصطلاح مهارت‌های زندگی مواجه می‌شویم. اما با اینکه افراد و سازمان‌های بسیاری هم در زمینهٔ آموزش مهارت‌های زندگی فعالیت می‌کنند. اجماع و اتفاق‌نظر چندانی دربارهٔ تعریف و فهرست مهارت‌های زندگی وجود ندارد و صاحب‌نظران و نهاد‌های مختلف در پاسخ به این سوال که «مهارت‌های زندگی چیست؟» پاسخ یکسانی ارائه نکرده‌اند..

مهارت زندگی تعریف‌های متعددی دارد، اما سازمان جهانی بهداشت این تعریف را برای مهارت زندگی ارائه داده است: توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه‌ای که فرد بتواند با چالش‌ها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید؛ بنابراین این سازمان برای آموزش مهارت زندگی در جوامع مختلف برنامه‌های متعددی ارائه کرده است که هدف از آنها افزایش سطح سلامت روانی افراد و پیشگیری از بیماری‌های روانی و اجتماعی است.

سازمان‌های مختلف، از جمله یونسکو، مجمع جهانی اقتصاد، سازمان بهداشت جهانی، یونیسف و نیز بسیاری از دانشگاه‌ها براساس اولویت‌ها و ترجیحات‌شان، فهرست متفاوتی از انواع مهارت‌های زندگی ارائه کرده‌اند.

در این میان، فهرست مهارت‌های سازمان بهداشت جهانی بیشتر مورد توجه قرار گرفته و در حدی مشهور شده که معمولاً اسم سازمان بهداشت جهانی از توضیحش حذف می‌شود و از آن با عنوان فهرست مهارت‌های زندگی یا مهارت‌های ده گانه زندگی یاد می‌کنند.

مهارت تصمیم‌گیری

همه ما در زندگی با مسائلی رو به رو می‌شویم که ما را در معرض تصمیم گیری یا به عبارتی انتخاب از بین دو یا چند چیز وادار می‌کند. به بیان دیگر تصمیم‌گیری، انتخاب راه حل مناسب برای حل یک مسئله است. در اینجا است که مهارت تصمیم گیری به کمک فرد می‌آید. تصمیم گیری از طریق فرایند شهودی و استدلال و یا ترکیب هر دو اتفاق می‌افتد.

مهارت حل مسئله

در این مهارت فرد یاد می‌گیرد در هنگام بروز مشکل و مسئله در زندگی تعریف دقیق از مشکل خود ارائه داده و راه حل‌های متعدد آن را شناسایی و بررسی کند. بعد از آن باید یکی از راه حل‌های مناسب را انتخاب کرده و آن را اجرا کند. فرد باید بتواند حل مسئله را کاملاً ارزیابی کند و در هنگام بروز مشکل دچار اضطراب و دغدغه نشود و به روش‌های غیر سالم و مشکل ساز روی نیاورد.

مهارت تفکر نقاد

در این مهارت فرد یاد می‌گیرد اطلاعات موجود درباره مسائل مختلف را با استفاده از تجربه‌ها، شناسایی و بررسی ارزش‌های اجتماعی گروه‌های هم سن و رسانه‌ها تحلیل عینی کند. در این صورت است که فرد می‌تواند اطلاعات درست را تشخیص داده و به درک درستی از وقایع برسد.

مهارت تفکر خلاق

داشتن تفکر خلاق یا خلاقیت یکی از مهارت‌های اصلی و سازنده است که می‌تواند فرد را در رسیدن به مهارت‌های اتباطی و تفکر نقادانه یاری کند. در این مهارت زندگی، فرد یاد می‌گیرد متفاوت فکر کرده و با دید دیگری به مسائل نگاه کند. تجربه‌های متفاوتی را کسب کرده و به راه‌حلی برسد که مختص خودش است.

مهارت همدلی کردن

همدلی کردن یعنی نحوه و شیوه درک احساسات دیگران. در این مهارت زندگی، فرد یاد می‌گیرد در موقعیت‌های مختلف احساس دیگران را درک کند، تفاوت‌های فردی را پذیرفته و روابط بین فردی خود با دیگران را ارتقا دهد.

مهارت تنظیم هیجان

دراین مهارت زندگی، فرد هیجانات خود را شناخته و می‌تواند تاثیر آنها بر رفتار از جمله بروز خشم را مدیریت کند. در این توانایی فرد می‌تواند در شرایط مختلف هیجانات خود را بالا و پایین برده و آن را کنترل و تنظیم کند. این مهارت باعث عملکرد بهتر سیستم هیجانی و حفظ سلامت فرد می‌شود.
در این مهارت فرد با نحوه مقابله با فشار‌ها و استرس‌های زندگی آشنا شده و می‌تواند با آن مقابله کند. فرد یاد می‌گیرد پریشانی استرسی خود را کم کرده، از روبه‌رو شدن با موقعیت استرس‌زا خودداری کند و مهارت مقابله سالم با مشکلات را یاد بگیرد.

مهارت مقابله با استرس

در این مهارت فرد با نحوه مقابله با فشار‌ها و استرس‌های زندگی آشنا شده و می‌تواند با آن مقابله کند. فرد یاد می‌گیرد پریشانی استرسی خود را کم کرده، از روبه‌رو شدن با موقعیت استرس‌زا خودداری کند و مهارت مقابله سالم با مشکلات را یاد بگیرد.

مهارت ایجاد و حفظ روابط بین فردی

مدیریت روابط را هم می‌توان به عنوان یک مهارت مستقل دید و هم آن را به نوعی به مدیریت استرس ربط داد. ما در درس حمایت اجتماعی توضیح داده‌ایم که اگر ارتباطات اجتماعی قوی و خوب داشته باشیم، می‌توانیم در برابر بحران‌ها و سختی‌های زندگی محکم‌تر باشیم و تنش کمتری را تحمل کنیم.

مهارت برقراری ارتباط موثر

این مهارت به افراد کمک می‌کند ارتباط موثری با دوستان، افراد مختلف و اعضای خانواده خود داشته باشد. مرز روابط را مشخص کرده و با دیگران همکاری کند. بخش مهمی از تنش‌ها، سختی‌ها و دردسر‌هایی که در زندگی تحمل می‌کنیم، به نوعی به روابط ما مربوط هستند. یا روابطی که از پایه مخربند و یا رابطه‌هایی که خوب و مفیدند، ولی ما به علت ناپخته بودن و رفتار‌های نادرست، هزینهٔ حفظ آن رابطه‌ها را بالا می‌بریم یا از ظرفیت بالقوهٔ آنها به درستی استفاده نمی‌کنیم.

خودآگاهی

خودآگاهی هم از ضرورت‌های زندگی است. خودآگاهی به این معنا که:خودمان را بشناسیم، در هر لحظه بتوانیم افکار و احساسات خود را ارزیابی کنیم، بدانیم چه چیز‌هایی را مستقل از خواسته‌ها و فشار‌ها و انتظارات بیرونی – دوست داریم یا نداریم، نقاط قوت و ضعف خود را بشناسیم، خودآگاهی به این چند مورد محدود نمی‌شود، اما این چهار مورد می‌توانند جنس مولفه‌های خودآگاهی را نشان دهند.
خودآگاهی به ما کمک می‌کند هویت مستقل‌مان را در جمع گم نکنیم و تعامل بهتری با جهان اطراف خود برقرار کنیم. با افزایش خودآگاهی بهتر خواهید دانست که «که هستید و «چه می‌خواهید؟» و رفتار‌ها و رویداد‌ها چه تأثیری بر شما می‌گذارند؟

بیشتر بخوانید:

بی‌حوصلگی خوب یا بد است