میدانید ارزشتان به چیست
کدام پرسش صحیح است: چه چیزی شما را ارزشمند میکند یا به چه چیزهایی میتوانید ارزش بدهید؟
صبح بخیر _ از آدمها بپرسید که چه چیزی یک نفر را ارزشمند میکند، اغلب آنها ارزش را با عنوان، امتیاز، دارایی، پول، شهرت و محبوبیت خلط میکنند. راز قضیه در این است: آیا «ارزشمندید» یا «قادرید ارزش خلق کنید؟»
خلق ارزش ما را ارزشمند؛ آدمها و چیزها را مهم و آنها را شایسته ستایش، وقت، تلاش و محافظت ما میکند. ارزش در ذهن آدمها ساخته میشود و سپس به بیرون تراوش میکند تا با دیگران به اشتراک گذاشته شود.
ارزش بخشیدن و ارزش زدودن (خوار کردن)
ما همیشه بین ارزش گذاشتن و ارزش زدودن (تحقیر و خوار کردن) انتخاب میکنیم اما این انتخابی ناخودآگاه است. وقتی میگوییم برای شخصی یا چیزی ارزش قائل هستیم یعنی آن شخص و آن چیز یا حتی آن حیوان برایمان مهم است و ارزش توجه، وقت، تلاش و محافظت ما را دارد.
احساسات ارزشمند شامل علاقه، تحسین، محبت، عشق، شادی و شگفتی است. احساساتی که حس ارزشمندی در ما ایجاد میکنند درواقع دلایلی هستند که بخواهیم اشخاص یا چیزهای ارزشمند را مدام تجربه کنیم. حس افتخار یکی از آن احساساتی است که از خود-ارزشگذاری ناشی میشود.
وقتی ارزشی را از کسی یا چیزی میزداییم، معنایش این است که آن شخص یا چیز تهدیدی علیه «نفس یا خودِ» ما محسوب میشود یا اینکه آن شخص یا چیز ارزش و اهمیت اختصاص وقت و توجه ما را ندارد. تهی کردن چیزها از ارزش باعث میشود که بخواهیم از آن چیزها پرهیز یا به آنها حمله کنیم.
احساسات بیارزشکننده شامل خشم، رنجش، نفرت، تحقیر و انزجار است. خشم، رنجش و نفرت باعث میشود که تهدید را اصلا تهدید نبینیم یا اینکه بخواهیم آن را نابود کنیم. تحقیر باعث میشود بخواهیم در برابر تهدید خودمان را برتر و بالاتر نشان دهیم. اگر حس انزجار داشته باشیم، سعی میکنیم که از تهدید پرهیز کنیم یا از شرش خلاص شویم.
احساساتی که خود ما را از ارزش تهی میکنند شامل حس گناه (به خاطر نقض ارزشهایمان)، شرمساری (به خاطر شکست در رابطه یا وظایف) یا غم (به خاطر از دست دادن اشخاص یا چیزهای ارزشمند) هستند.
اثرات ارزشگذاری
خلق ارزشها به زندگی معنا و هدف میبخشد. این کار ظرفیت یادگیری، پیشرفت و رشد را افزایش میدهد. وقتی ارزش خلق میکنیم، احساس اصالت و امیدواری داریم. تجربه خلق ارزش حس پویایی و سرزندگی را در بالاترین حد در ما ایجاد میکند. از نگاه کردن به طلوع زیبای خورشید احساس سرزندگی بیشتری میکنیم؛ احساس ارتباط قویتری با عزیزانمان داریم؛ حس دلسوزی و شفقت بیشتری به دیگران داریم؛ میتوانیم تجربه معنوی را درک کنیم؛ میتوانیم خلاقیت را تحسین کنیم و حس تعلق به جامعه یا تعهد به علتی را پیدا میکنیم.
اثرات تهی کردن از ارزش
اینکه مدام چیزها یا کسان را از ارزش تهی کنیم باعث ایجاد حس عدم اصالت میشود؛ ما به وضوح میدانیم که علیه چه چیزی هستیم اما آنقدرها شفاف نیست که از چه چیزی حمایت میکنیم. ارزش زدودن زندگی ما را از توهینها، تهدیدها، درد، تنفر، کسالت، خودشیفتگی، اضطراب یا افسردگی ناشی از بدبینی پر میکند. ارزشزدایی مکرر توانایی ما را در خلق ارزش و معنا تضعیف میکند.
ارزشزدایی خطاهای اجرایی ما را افزایش میدهد، تحمل ما در برابر کلافگی را کاهش میدهد و جذابیت جسمی و جنسی ما را کم میکند. ارزشزدایی خطر حمله قلبی، سکته، سرطان، فشار خون، سرماخوردگی، آنفلوانزا، سردرد، دلدرد، درد عضلانی، مصرف الکل و مواد مخدر، تنش و رفتارهای اجباری مثل اعتیاد به کار، یا رفتارهای پرخطر جنسی را افزایش میدهد. ارزش زدایی باعث فرسودگی و ناامیدی میشود.
بیارزش کردن تقریبا همیشه واکنشهای متقابل دیگران را برمیانگیزد. خشم و کینه، خشم و کینه میآورد. ابراز نفرت باعث افزایش نفرت میشود.
درست همانطور که با ارزش قائل شدن برای دیگران، ارزش خودمان را افزایش میدهیم، با بیارزش کردن دیگران نیز ارزش خودمان را کاهش میدهیم.
ما همیشه میتوانیم بین ارزش قائل شدن یا ارزشزدایی انتخاب کنیم. برای تمرین، شروع کنید و با دست بنویسید چه چیزی شما را باارزش میکند؟
بیشتر بخوانید:
خواهر و برادرها گاهی از والدین یا همسرمان هم مهمتر هستند