خانه‌ای «کاهگلی» که یکی از بهترین ساختمان‌های ایران شد

صبح بخیر _ یکی از پروژه‌های معماری ایرانی که امسال توجه داوران «جایزه معمار» را به خود جلب کرد و توانست در بخش «تکواحدی مسکونی» به مرحلۀ نیمه‌نهایی راه پیدا کند، پروژۀ «خانۀ سِپَرو» در شهرستان نائین استان اصفهان بود.

خانه سپرو، واقع در روستای سپرو در استان اصفهان، نمونه‌ای از معماری کم‌هزینه و نسبتا ساده است که میراث معماری محلی را به کار گرفته و به همخوانی ساختمان با محیط طبیعی و اجتماعی اطرافش نیز توجه کافی نشان داده است. این خانه دارای سقفی منحنی است که بازتابی از معماری منطقه بوده و در عین حال سایه‌‌اندازی و خنکای مورد نیاز در اقلیم گرم و خشک را نیز فراهم می‌کند.

معماران در طراحی این خانه از مواد مقرون‌ به‌ صرفه، نیروی کار محلی و صنایع‌ دستی سنتی مانند پنل‌های چوبی و حصیریِ ساخته‌شده از درختان محلی، استفاده کرده‌اند تا هزینه‌ها را کاهش داده و حس و حال خانه را به طبیعت اطرافش نزدیک کنند.

طراحی این خانه همچنین بر تجربه‌های حسی و لمسی تأکید دارد و از عناصری مانند دیوارهای کاهگلی، کفپوش آجری و جزئیات دست‌ساز بهره می‌برد که ساکنان را به ارتباط بیشتر با محیط خود دعوت می‌کند.

خانه سپرو عمدتاً با کاهگل پوشانده شده است و رنگ آن بازتابی از کوه‌های مجاور و چشم‌انداز روستاست. فرم‌های قوسی بنا برای هماهنگی با ساختمان‌های تاریخی منطقه انتخاب شده است و همچنین به‌صورت عملی با ایجاد سایه‌ کافی برای سطوح خارجی، به‌ویژه در اقلیم گرم و خشک اصفهان، کاربرد دارد. ساختار دو لایه‌ این خانه راحتی حرارتی داخلی را افزایش داده و با کاهش مصرف انرژی، کیفیت زندگی ساکنان را بهبود می‌بخشد.

سبدبافی با شاخه‌های درختانی که در دامنه‌های کوه رشد می‌کنند، یک صنعت‌دستی مهم در نائین و بسیاری دیگر از مناطق روستایی ایران است که در سال‌های اخیر مورد غفلت قرار گرفته است. در خانه سپرو، معماران از این روش سنتی برای ساخت پنل‌های چوبی به‌منظور ایجاد سایه در فضاهای داخلی استفاده کردند. این پنل‌ها در کنار پنجره‌ها، نور را بدون جلوگیری از تهویه طبیعی به داخل هدایت می‌کنند.

زمینی که خانه در آن ساخته شده است، مساحتی معادل ۲۲۰ متر مربع دارد و در انتهای آخرین قطعه زمین روستا قرار گرفته است. این زمین از سمت غرب به کوه‌های اطراف و از سمت شرق به همسایگان مسکونی محدود می‌شود